Archiv für Autobahn- und Straßengeschichte

Geschichte & Verwaltung | Historie & Gegenwart

Republik Polen   Reichsautobahn Berlin-Królewiec na terenie "polskiego korytarza"

Problem przeprowadzenia autostrady Berlin-Królewiec przez polskie Pomorze Gdańskie (z niemieckiej perspektywy - przez "polski korytarz") poraz pierwszy pojawił się w latach 20-tych XX wieku, gdy opracowano wstępne koncepcje budowy sieci autostrad obejmujących obszar całej Europy. Już wtedy był on przedmiotem wzajemnych prób porozumienia między stroną polską i niemiecką, jednak proces ten przerwał Wielki Kryzys jak rozpoczął się 24 października 1929 roku. Sprawa tego połączenia między Polską a Niemcami powróciła ponownie w roku 1933 - gdy władzę w Niemczech objęli Narodowi Socjaliści. Dawnym projektom "autobahn" z okresu Republiki Weimarskiej nadali oni charakter społeczno-polityczny i rozpoczęli ich realizację w praktyce jako własny szeroko zakrojony i nagłaśniany projekt Reichsautobahn realizowany na ówczesnym obszarze całych Niemiec. W czasie obustronnych prób rozwiązania tej kwestii na drodze dyplomatycznej pojawiały się więc różne koncepcje jego przebiegu oraz sposoby jego poprowadzenia - od tunelu po estakadę lub w możliwie najwęższym miejscu polskiego Pomorza Gdańskiego. Rozwiązanie tej sprawy dla strony niemieckiej było tym pilniejsze, że dnia 19 XII 1933 r. rozpoczęto już budowę odcinka nr 56 (Królewiec-Elbląg), a 21 III 1935 r. - odcinka 55 (Berlin-Szczecin), który w dniu 31 lipca 1937 r. został ukończony i oficjalnie oddany do użytku 28, 7 km dalej - w południowych okolicach wsi Rzęśnica (Hornskrug). Tempo prac projektowych kolejnych odcinków tej autostrady w stronę Królewca musiało być szybkie, skoro już w październiku 1937 r. zezwolono na rozpoczęcie prac na odcinku Chociwel - Barwice o długości 78,3 km. . Prawdopodobnie w związku z przeciągającymi się negocjacjami ze stoną polską i słabymi perspektywami poprowadzenia autostrady przez "polski korytarz" strona niemiecka rozpoczęła przygotowywanie alternatywy w postaci odcinka: Barwice-Szczecinek- przejście graniczne w Chojnicach (Konitz) znajdującego się wtedy na ówczesnej Reichstrasse nr 1. Przestała ona mieć jednak znaczenie po 1 IX 1939 r i od tego momentu już bez przeszkód kontynuowano projektowanie i budowę bezpośredniego przebiegu tej autostrady w stronę Gdańska jako odcinek 93.

Na obszarze byłego "polskiego korytarza" miał on mieć długość 41 km. oraz cztery bezkolizyjne lokalne węzły. Jego projekt schematycznie pokazuje poniższa ilustracja :

Bild1
© Open Street Maps (2002)

 

Prace na nim prowadzono w latach 1940-42 rękami więźniów i robotników przymusowych rozlokowanych w conajmniej 5 obozach pracy znajdujących się wzdłuż niego w odległości 8-10 km. względem siebie . Po wyrębie pasów lasu i oczyszczeniu terenu z warstwy humusu - na odcinku o długości około 17 km (linia przerwana) przystąpiono do wstępnych prac ziemnych. Pozostała część odcinka (24 km) pozostała na etapie leśnych przesiek, które obecnie nie są już dobrze widoczne. We wskazanych lokalizacjach węzłów nie podjęto żadnych prac ziemnych z nimi związanych. Zakres wykonanych prac ziemnych na szlaku autostrady obecnie jest częściowo zlikwidowany, natomiast pozostałą ich większość porasta las. Są one mało znaną lokalną atrakcją znaną jedynie okolicznym mieszkańcom i nielicznym pasjonatom tematu.

Text: Piotr Zembrzuski. (sierpień 2022 r)